AA muhabirinin derlediği datalara nazaran, Türkiye ve Özbekistan, ortak tarihi ve kültürel bağlarının tesiriyle ekonomik ilgilerini pekiştirirken, bölgesel istikrara katkı sağlıyor.
Özbekistan ile Türkiye ortasında uzun yıllar durağan olan bağlantıların seyri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kasım 2016’da Semerkant’a yaptığı ziyaretle tümden değişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile yaptığı görüşmelerde, birinci etapta 5 milyar dolarlık, akabinde 10 milyar dolarlık ticaret hacmi gayelerini lisana getirmişti.
Ziyaretin akabinde iki ülke ortasındaki bağlantılar canlandırılarak yeni bir periyodu başlatıldı. İki ülke ortasında 2016’dan sonra başlayan bu yeni devirden sonra ikili bağlarda ivmelenme oldu. 2016’da 1,2 milyar dolar olan ikili ticaret hacmi, takip eden yıllarda artarak 2020’de 2,1 milyar dolara, 2023’te 3,1 milyar dolara, 2024’te ise 3,5 milyar dolara ulaştı.
Türkiye yüzde 5’lik hisseyle Özbekistan’ın 4. ticari ortağı olurken, Türkiye ayrıyeten Özbekistan’da en çok şirket kuran ülkeler ortasında birinci sıralarda yer aldı.
“En kıymetli konu Türkiye-Özbekistan bağlarının ‘kapsamlı stratejik ortaklık’ düzeyine yükselmesi”
TOBB ETÜ Taşkent Üniversitesi’ndeki akademik çalışmalarını tamamlayarak geçen ay Özbekistan’dan Türkiye’ye dönen Doç. Dr. Nurgül Bekar, AA muhabirine bahse ait değerlendirmesinde, Türkiye ve Özbekistan ortasındaki bağlantıların tarihî ve sosyo-kültürel art plana sahip kardeşlik hukukuna dayalı bağlar olduğunu lisana getirdi.
İki ülkenin tıpkı etnik kökene sahip olduğuna işaret eden Bekar, “Aynı dine inanan, tıpkı lisandan bu iki ülke alakaları özellikle Sayın Şevket Mirziyoyev’in Cumhurbaşkanı olmasıyla yeni bir ivme kazanarak gelişmeye başlamıştır.” diye konuştu.
Bekar, son on yılda değişen en kıymetli konunun Türkiye-Özbekistan bağlarının “kapsamlı stratejik ortaklık” düzeyine yükselmesi ve gerekli iş birliği sistemlerinin da bu çerçevede tesis edilmesi olduğuna vurgu yaparak, şunları kaydetti:
“Böylece siyasi, ekonomik, kültürel, güvenlik, turizm, ulaştırma ve birçok öteki alanda direkt ve karşılıklı münasebetler geliştirilebilmektedir. İki ülkenin bağlarını güçlendiren en temel etkenler de paylaşılan ortak tarihi ve kültürel miras, hasebiyle iki kardeş ülke beşerinin birbirini yakından tanıması ve dayanışma içinde olmasıdır.”
“Tekstil, tarım ve inşaat dalları Türk yatırımcılar için en avantajlı sektörler”
Bekar, 38 milyonluk nüfusuyla Özbekistan’ın dışa açılım siyaseti göz önüne alındığında ticari ve ekonomik bağların gelişme potansiyelinin hayli yüksek olduğunu aktararak, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Türkiye-Özbekistan Karma Ekonomik Kurul (KEK) toplantıları başta olmak üzere iki ülke makamları daima bir ortaya gelerek işbirliğini geliştirici yollar aramaktadır. Bu bağlamda Türk yatırımcılar için her alanda imkanlar sunulmaktadır. Dokumacılık, tarım ve inşaat dallarının Türk yatırımcılar için en avantajlı kesimler olduğunu söylemek mümkündür.”
“TDT’nin kurumsallaşma çalışmaları üyeler ortasındaki işbirliğini derinleştirerek devam etmektedir”
Nurgül Bekar, Türkiye-Özbekistan ikili bağlarının bölgesel ve memleketler arası platformlarda olmak üzere süratli bir gelişme potansiyeli sergilediğinin altını çizdi.
Gerek halklar ortasında gitgide artan sosyo-kültürel bağların gerekse iş insanları ve akademisyenlerin yürüttüğü projelerin de münasebetlerin olumlu tarafta gelişmesine ayrıyeten takviye sağladığını kaydeden Bekar, şu sözleri kullandı:
“Günümüz milletlerarası münasebetler konjonktüründe kardeş ülkelerin işbirliklerini artırması, devletlerin milletlerarası gücünü ve doğal olarak görünürlüğünü de artırmak manasında katkı sağlamaktadır. Bu kapsamda Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) kurulduğu günden bu yana kıymetli ilerlemeler kaydeden bir örgüt haline gelmekte ve yalnızca iki ülke bağlantısını değil genel manada bölge ülkeleriyle münasebetleri de güçlendiren, destekleyen bir ortam sunmaktadır. Bu çerçevede 2019 yılında Özbekistan’ın tekrar tam üye olarak TDT içindeki faaliyetlere iştirak etmesi değerli bir kilometre taşı olarak bölgesel iştirake ivme kazandırmıştır. TDT’nin kurumsallaşma çalışmaları üyeler ortasındaki işbirliğini derinleştirerek hala devam etmektedir.”
