ABD Başkanı Trump’ın “Kurtuluş Günü” olarak nitelendirdiği 2 Nisan’da açıkladığı karşılıklılık asıllı tarifeleri ve öngörülemeyen ticaret siyasetine bilhassa Çin’in sert cevap vermeyi sürdürmesiyle, memleketler arası kuruluşlar global iktisada yönelik büyüme varsayımlarını keskin formda düşürdü.

Birleşmiş Milletler (BM) Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), yeni öngörüsünde, global büyümenin bu yıl yüzde 2,3 düzeyine yavaşlayacağını kestirim etti. Bu oran, ekseriyetle global resesyon evresiyle ilişkilendirilen yüzde 2,5 büyüme eşiğinin altında kalıyor.

Bu yıl için global iktisatta öngörülen yüzde 2,3’lük büyüme, salgın periyodu öncesi periyodundaki yıllık ekonomik büyüme oranlarına nazaran de keskin bir yavaşlamaya işaret ediyor.

Ekonomik görünüme ait belirsizliklerin artması nedeniyle, UNCTAD’ın Ekonomik Siyaset Belirsizlik Endeksi, bu yüzyıldaki en yüksek düzeyine ulaşmış durumda.

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) de tarifeler ve artan ticaret siyaseti meçhullüğü nedeniyle, global iktisatta bu yıla ait büyüme kestirimini yüzde 0,6 aşağı taraflı revize ederek, yüzde 2,2’ye düşürdü.

Mal ticaretine bahis eserlerin yüksek tarifelere maruz kalacak olması nedeniyle DTÖ, global mal ticaretinin ise bu yıl yüzde 0,2 daralacağını iddia ediyor. Bunun en sert tesirlerinin ihracatın değerli ölçüde azalacağı Kuzey Amerika’da görülmesi bekleniyor.

Küresel ticarete ait yüzde 0,2’lik daralmanın, ABD’nin karşılıklı tarifelere 90 gün orta vermesi sonrası baskıların hafiflemesiyle yaşanacağı varsayım ediliyor. ABD’nin bu tarifeleri tekrar uygulamaya koyması ve ticaret belirsizliklerinin daha fazla artması halinde, global ticaretteki daralma bu yıl yüzde 1,5’i bulabilir. DTÖ, global iktisadın 2026’da ise yüzde 2,4 büyüyeceğini öngörüyor.

ABD ve Çin’de yavaş büyümenin dünya iktisadına tesirleri yüksek

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, dünya iktisadına yönelik büyüme iddiasını bu yıl ikinci defa düşürerek yüzde 2,3’ten yüzde 1,9’a çekti.

Fitch, artan ticaret savaşı tansiyonu ve belirsizliklerin ekonomik büyüme üzerinde kıymetli baskı oluşturduğuna işaret ederken, ABD iktisadında büyümenin bu yıl yüzde 1,2 düzeyinde kalacağını fakat büyümenin bilhassa dördüncü çeyrekte keskin formda yavaşlayacağını öngördü.

Çin’de ise ekonomik büyümenin bu yıl ve 2026’da yüzde 4’ün altına düşeceği, Avro Bölgesi’nde ise yüzde 1’in epeyce altında kalacağı iddia ediliyor.

Kovid-19 sonrası global iktisadın itici gücü olan ABD’nin resesyona girmesi ve Çin’deki ekonomik büyümenin yüzde 4,5 düzeyinin altına düşmesinin, dünya iktisadı ve kalkınma üzerinde direkt tesirlerinin olma ihtimali hayli yüksek.

Uluslararası Para Fonu’na (IMF) nazaran ise Trump’ın tarifeleri, “zaten sakin olan büyüme” periyotlarında global iktisat için kıymetli bir risk oluşturuyor.

IMF, Çin ve Avrupa’nın karşı tedbirler alacağı varsayımıyla, ABD GSYH’de yaklaşık yüzde 2 ve global GSYH’de yüzde 1 düşüş olacağını iddia etmişti.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), orta devir Ekonomik Görünüm Raporu’nda, ABD’nin tarifeleri nedeniyle bu yıla ait global ekonomik büyüme varsayımını yüzde 3,1 ve 2026 için yüzde 3’e düşürdü. OECD, ABD iktisadının bu yıl yüzde 2,2 ve 2026’da yüzde 1,6 büyüyeceğini öngördü lakin bu kestirim, ABD’nin karşılıklılık asıllı gümrük tarifelerini açıklamadan evvel yapıldı.

İngiltere Merkez Bankası (BoE) ise ABD’nin tarifelerinin global iktisatta zayıf büyümeye ve enflasyonda üst taraflı baskılara yol açabileceğini duyurdu.

İngiltere Bütçe Sorumluluk Ofisi, ülkenin bu yıla ait ekonomik büyüme kestirimini daha evvelki yüzde 2’den yüzde 1’e çekti.

Tarifelere 90 günlük ara verildi

ABD Başkanı Trump, 2 Nisan’da açıkladığı karşılıklı tarifeler sonrasında müzakere etmek isteyen ve misilleme açıklamayan ülkeler için ek tarifelerin 90 gün müddetle askıya alınacağını açıklamış, bu müddet zarfında ülkelere yüzde 10’luk temel tarife oranının uygulanacağını bildirmişti.

Ancak ABD ve Çin ortasında tırmanan tansiyon sonucunda, ABD’nin Çin’e yönelik yüzde 125 düzeyindeki karşılıklı tarifelere, yüzde 20 fentanil tarifeleri ve 301. Unsur kapsamındaki tarifeleri dahil edilirken, bu gümrük vergisi oranları da eserine nazaran yüzde 7,5 ile yüzde 100 ortasında değişiyor.

Böylece, Çin’den ithal edilen kimi eserlerde toplam gümrük tarifesi yüzde 245’i buluyor. Çin’in ABD’den ithal eserlere uyguladığı tarifeler ise yüzde 125 düzeyinde bulunuyor.