İspanya ve Portekiz’de yaşanan geniş çaplı elektrik kesintileri, dün gerçekleşen Kabine Toplantısı’nın da gündemindeydi. Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, toplantıda Kabine üyelerini bilgilendirdi. Bakan Bayraktar daha sonra gazetecilerin bu bahse yönelik sorularını yanıtladı.
“AVRUPA’NIN SİSTEMİNE BAĞLIYIZ”
Alparslan Bayraktar Türkiye’nin Avrupa ile birebir dağıtım ağı içerisinde yer aldığı hatırlattı. Türkiye’nin şu ana kadar bu kahırdan etkilenmediğini anlatan Bayraktar, “Ama bizi etkileyebilecek boyutta bir sorun. Zira biz de Avrupa’nın sitemine bağlıyız.” tabirlerini kullandı.
NE OLMUŞTU?
Dün lokal saatle 12.33’te, sadece beş saniye içinde İspanya’da elektrik üretiminden 15 gigawatt (GW) bir anda sistemden kayboldu. Birebir saniyelerde Portekiz’in büyük kısmı ve Fransa’nın güneyinde de kesinti başladı. Hükümet kaynaklarının açıkladığına nazaran, bu kayıp o anda ülkede tüketilmekte olan elektriğin yüzde 60’ına denk geliyordu. Yalnızca bu beş saniye kaos yaratmaya yetti. Sistem çöktü.
AMELİYATLAR YARIM KALDI, ATM’LER ÇALIŞMADI
Toplu kesintiyle birlikte trenler durdu, uçuşlar iptal oldu, internet ve cep telefonu hizmetleri kesildi, trafik ışıkları ile ATM’ler çalışmadı ve kimi hastanelerde rutin ameliyatlar ertelendi, İspanyol gazete El Pais’in tabiriyle “milyonlarca kişi kaosun ortasında kaldı.
İber Yarımadası, İspanya ve Portekiz’in kara topraklarını kapsayan bölgelerde, elektrik gücünün büsbütün kesildiği büyük ve tarihi bir elektrik kesintisi yaşadı. İspanya Ulusal Elektrik Ağı Red Electrica’nın (İspanya Ulusal Elektrik Ağı) on yıl boyunca başkanlığını yapmış olan Jorge Fabra “Bu kesimde 40 yılı aşkın müddettir çalışıyorum, fakat bu türlü bir şey hiç görmedim” diyor. Öğlenden sonra birtakım bölgelerde elektrik yavaş yavaş geri gelmeye başladı. Lakin hala en büyük soru işareti şu: Ne oldu? İspanya Başbakanı Pedro Sanchez dün kşam yaptığı basın toplantısında “Hiçbir ihtimali dışlamıyoruz” derken “Nedenini bilmiyoruz,” diyerek meçhullüğü daha da artırdı.
BU KADAR BÜYÜK SİBER HÜCUM MÜMKÜN MÜ?
İki ülkenin neredeyse tamamında elektrik kesintisi yaratacak büyüklükte bir siber hücum düzenlemek son derece karmaşık olarak görülüyor. Birçok gayeye tıpkı anda müdahale etmek gerekir.
El Pais’ye konuşan siber güvenlik uzmanı Martín Vigo’ya nazaran, “Bu ölçekte bir kesinti çok karmaşık olurdu zira elektrik şebekeleri çok modüllü yapılar. Ayrıyeten bu türlü bir atağın tespiti ve tahlil edilmesi de kolay değil.”
King’s College London’dan siber güvenlik uzmanı Lukasz Olejnik de, “Enerji altyapıları çok karmaşık ve birçok zayıf noktaya sahip. Teoride ve pratikte siber taarruzlar mümkündür,” diyor. Lakin “böylesine büyük ve senkronize bir saldırıyı koordine etmek son derece zordur” diye ekliyor.
SİBER ATAK RİSKİ ARTIYOR MU?
İspanya Ulusal Siber Güvenlik Enstitüsü (INCIBE), bir yıl evvel, “endüstriyel ortamları ve kritik sistemleri etkileyen siber taarruzların büyük artış gösterdiği” konusunda uyarmıştı. Örnek olarak, 2015 yılında Ukrayna’nın Ivano-Frankvisk bölgesinde 1.5 milyon kişinin elektrik kesintisine uğramasına sebep olan BlackEnergy isimli makus hedefli yazılımı vermişti.
Başbakanlık Güvenlik Dairesi de son raporunda, “siber atakların sayısı, sıklığı, karmaşıklığı ve tesirinin arttığı” ikazında bulunmuştu. 2023 yılında, Kriptoloji Merkezi yaklaşık 108 bin olayı, yönetmişti. Raporda, “teknik olarak giderek daha sofistike saldırganlar” ve “artan bağlantılılıkla birlikte genişleyen atak alanları”na dikkat çekilmişti.
Dün, İspanya ve Portekiz’i geniş çaplı etkileyen elektrik kesintileri baş göstermiş ve hayatı durma noktasına getirmişti. Geniş çaplı elektrik kesintilerinin akabinde birtakım bölgelere tekrar elektrik verilmeye başladı.
