California’daki bir garajda 1 Nisan 1976’da mütevazı bir başlangıç yapan Apple, yenilikçi dizaynlar, kullanıcı dostu orta yüzler ve ileri teknoloji eserleriyle dünyanın en tesirli şirketlerinden biri haline geldi.
Steve Jobs, Steve Wozniak ve Ronald Wayne tarafından kurulan şirket, kurulduğu yıl “kullanıcı dostu bilgisayarlar yaratma” gayesiyle “Apple I” modelini piyasaya sürdü.
Apple, 1977 yılının başında “Apple Computer” ismiyle anonim şirket haline geldi. Şirketin 1984’te tanıttığı “Macintosh”, grafik kullanıcı arayüzü ve fare takviyesiyle şahsî bilgisayar bölümünde ihtilal yarattı. 2001’de piyasaya sürdüğü “iPod” ile müzik sanayisini dönüştürerek dijital içerik tüketiminde yeni bir periyodun kapısını araladı.
Apple’ın 2007’de çıkardığı “iPhone”, tüketicilere masaüstü bilgisayar tecrübesi sunarak akıllı telefon pazarında çığır açtı. Şirketin ismindeki “Computer” sözü, tüketici elektroniğine yönelimi vurgulamak emeliyle 2007’de kaldırıldı. Apple, 2010 yılında “iPad” ismini verdiği birinci tabletini tanıttı.
Ürün yelpazesi genişlemeye devam etti
CEO olarak Steve Jobs’un yerine 2011 yılında Tim Cook geçti. Cook’un liderliğinde Apple, eser çeşitliliğini ve global erişimini genişleterek piyasa kıymetini artırdı.
Apple, yapay zeka, artırılmış gerçeklik ve giyilebilir teknolojilere yatırım yaparken, akıllı saat ve kablosuz kulaklık üzere yeni eserlerini piyasaya sürdü.
“Uzamsal bilgisayar” olarak 2023’te duyurduğu Apple Vision Pro, şirketin 2014’ten sonraki birinci yeni ana eser serisi oldu. Vision Pro, geçen yılın şubat ayında piyasaya sürüldü.
Teknoloji devi, son yıllarda yapay zeka yarışında rakiplerinin biraz gerisinde kalırken, dünyanın en bedelli şirketi unvanını evvel Microsoft’a, akabinde çip üreticisi Nvidia’ya kaptırdı.
iPhone, yapay zekayla daha da “akıllandı”
Geçen yıl haziran ayında yapay zeka atılımlarını hızlandıran Apple, “Apple Intelligence” teknolojisini tanıttı. Apple Intelligence’ın, bağlam odaklı bildirimler, yapay zeka takviyeli görsel içerik oluşturma ve uygulamalar ortasında misyon yürütme üzere özellikler sunduğu bildirildi.
Microsoft ve Nvidia ile dünyanın en bedelli şirketi olma yarışında yerini müdafaaya çalışan Apple, yapay zeka ataklarının akabinde yine tepenin sahibi oldu.
Şirket, geçen yıl eylül ayında yapay zeka dayanaklı yeni akıllı telefonu iPhone 16’yı tanıttı. Aygıt, büyük üretken yapay zeka modellerini çalıştırmak üzere tasarlandı.
Apple, bu yılın şubat ayında ise yapay zeka özellikleri içeren uygun fiyatlı modeli iPhone 16e’yi piyasaya sürdü. ABD’de ticaret siyasetlerindeki belirsizlik nedeniyle son periyotta teknoloji paylarındaki dalgalanmalar Apple paylarını de etkiledi. Buna rağmen şirketin paylarında son bir yılda yüzde 28 artış oldu. Şirketin geçen yıl bu devirde 2,6 trilyon dolar olan piyasa bedeli, 3,3 trilyon dolara yaklaştı.
Çinli şirketler Apple’ın akıllı telefon pazar hissesini daralttı
Apple’ın son bilançosuna nazaran, 28 Aralık 2024’te sona eren üç aylık devirde iPhone satışları azalırken, Mac ve iPad satışları yükseldi. Bu periyotta iPhone satışları yıllık bazda yüzde 1 düşerek 69,1 milyar dolara geriledi ve piyasa beklentilerinin altında kaldı.
Pazar araştırma şirketi IDC’nin raporuna nazaran de 2024’te global akıllı telefon satışları yüzde 6,4 artmasına karşın Apple’ın satışları yüzde 0,9 düştü.
Şirketin 2023’te yüzde 20,1 olan pazar hissesi, 2024’te yüzde 18,7’ye geriledi. Buna karşın Apple, akıllı telefon pazarında liderliğini sürdürse de Çinli rakiplerinin pazar hisselerini artırdığı dikkati çekti.
Antitröst ve patent davalarının gayesi oldu
Macintosh, iPod, iPhone ve öteki yenilikçi eserleriyle Apple, tüketici elektroniği kesimindeki liderliğini pekiştirirken, tıpkı vakitte yasal zorluklarla karşı karşıya kaldı.
Antitröst davaları, kapalılık tartışmaları ve fikri mülkiyet haklarıyla ilgili çekişmeler, Apple’ın türel gayretlerinin merkezine yerleşti.
Uygulama mağazası siyasetleri, düzenleyici kurumlar ve rakip şirketler tarafından ağır halde incelenirken, bu durum rekabet kanunları ve tüketici hakları mevzularında çeşitli davalara yol açtı.
Apple, rakip teknoloji firmalarıyla patent uyuşmazlıkları da yaşarken, Avrupa Birliği Kurulu rekabet denetimlerini artırdı ve ABD’de şirkete karşı antitröst davası açıldı.
