Karşılıklılık asıllı tarifelerin yarı iletken ve kimi teknoloji eserlerine uygulanmayacağının açıklanmasının akabinde hafta başında artan risk iştahı, takip eden gelişmeler ışığında belli ölçüde azaldı.
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, yaptığı açıklamada, “Şu ana kadar açıklanan tarife artışlarının düzeyi beklenenden çok daha büyük. Tıpkı durumun ekonomik tesirler için de geçerli olması beklenen, bu tesirler ortasında daha yüksek enflasyon ve daha yavaş büyüme yer alacaktır.” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Donald Trump ise Powell’a yönelik, “Gidecek, şayet (görevden) ayrılmasını istersem ayrılır. İşini yaptığını sanmıyorum. Her vakit çok geç kalıyor, biraz yavaş ve ondan mutlu değilim. Şayet gitmesini istersem, inanın bana çabucak masraf.” söylemlerinde bulundu. Powell’ın siyaset yaptığını öne süren Trump, faiz oranlarının düşmesi gerektiğini savundu.
Tarifelerin global iktisada muhtemel tesirlerinin değerlendirildiği bu dönemde Trump’ın Fed Başkanı Powell’ı hedef alan açıklamaları, bir müddettir geride duran Fed-Trump uyuşmazlıklarına duyulan telaşları tekrar gündeme taşıdı.
Öte yandan Memleketler arası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, gelecek hafta yayımlanacak Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’ndaki yeni ekonomik büyüme iddialarında kıymetli aşağı istikametli revizyonlar olacağını lakin resesyon öngörülmediğini lisana getirdi.
İKİ DEV KURUMDAN YENİ ALTIN TAHMİNİ
Dünyanın en büyük iki iktisadı ortasındaki tarifelere dayalı ticaret savaşı fiyatlar üzerinde tesirli olurken, artan gerginlik ve global büyüme telaşları inançlı liman talebini destekledi.
ABD merkezli Citi Research, yayımladığı raporda, Çinli sigorta şirketlerinden gelen yeni alımlar ve tarife riskleriyle piyasa zayıflığı ortamında artan inançlı liman talebi nedeniyle gelecek üç ay için altın fiyat maksadını ons başına 3 bin 200 dolardan 3 bin 500 dolara yükselttiğini açıkladı.
Banka, Çin’in 10 sigorta şirketine toplam varlıklarının yüzde 1’ine kadar altına yatırım yapma müsaadesi vermesinin, yıllık yaklaşık 255 tonluk bir talep yaratabileceğini belirtti.
Avustralya merkezli çok uluslu banka ve finansal hizmetler şirketi ANZ de yayımladığı raporda, yıl sonu altın fiyatı iddiasını ons başına 3 bin 600 dolara yükselttiğini, altı aylık kestirimini ise daha evvelki 3 bin 200 dolardan 3 bin 500 dolara çıkardığını duyurdu.
ANZ’nin raporunda, “Daha derin bir resesyon riskinin artması, jeopolitik ortamda yeni bir değişim, global tedarik zincirlerinde yaşanan aksamalar, artan enflasyon telaşları ve değişen faiz görünümü, altının öngörülebilir gelecekte güçlü bir tabanda kalacağını gösteriyor.” tabirleri kullanıldı.
Washington merkezli memleketler arası kesim derneği Silver Institute tarafından yayımlanan rapora nazaran de 2025’te global gümüş arz açığının yüzde 21 azalarak 117,6 milyon ons düzeyine gerilemesi bekleniyor. Bu düşüşte, talepte yüzde 1 oranında azalma ve toplam arzda yüzde 2’lik artış tesirli olacak.
Takı, elektronik, elektrikli araçlar ve güneş panellerinin yanı sıra yatırım aracı olarak da kullanılan gümüş, arka arda beşinci yılında da yapısal bir piyasa açığıyla karşı karşıya kalacak.
Silver Institute ismine danışmanlık firması Metals Focus tarafından hazırlanan yıllık raporda, sanayi kaynaklı toplam gümüş talebinin 2024’te ulaşılan 680,5 milyon onsluk rekor düzeyin akabinde bu yıl sabit kalmasının beklendiği, buna rağmen takı ve gümüş eşya talebinde düşüş öngörüldüğü belirtildi.
Bu gelişmelerin tesiriyle ons bazında fiyatlar, paladyumda yüzde 5, platinde yüzde 2,7, altında yüzde 2,3 ve gümüşte yüzde 0,4 arttı.
BAKIR FİYAT VARSAYIMLARI YÜKSELDİ
Baz metaller, açıklanan makroekonomik bilgiler ve Trump’ın ölçülü tarife yaklaşımlarıyla karışık bir seyir izlerken, ABD’de açıklanan bilgiler sonrasında inşaat dalındaki yavaşlama beklentileriyle kesimde kullanılan alüminyum ve çinkoda bedel kaybı yaşandı.
Ekonomi sıhhatinin bir göstergesi olarak kabul edilen bakırda da tarife belirsizlikleri fiyatlar üzerinde tesirini sürdürüyor. Piyasalar, hem global imalat faaliyetlerine yönelik genel tarife tehdidini hem de ABD’nin bakır ithalatına uyguladığı özel tarifeleri birebir anda fiyatlamaya çalışıyor.
Citi, ABD Başkanı Donald Trump’ın son haftalarda tarifelere yönelik daha ölçülü bir tavır sergilemesini münasebet göstererek, bakır için üç aylık fiyat gayesini ton başına 8 bin dolardan 8 bin 800 dolara yükseltti.
Banka, gelecek üç ayda düşüş riskinin azaldığını, Çin’den gelen beklenmedik güçlü alımlar ile ABD’de hurda bakır stoklarının artmasına bağlı olarak hurda piyasasında süregelen daralmanın tesirli olduğunu kaydetti.
Citi’nin yayınladığı raporda, “Bu faktörlerin tümü, 2025’in ikinci çeyreğinde daha kademeli bir fiyat düşüşüne işaret ediyor. Evvelden beklediğimiz süratli ve derin yatırımcı satışlarına kıyasla daha yumuşak bir seyir öngörüyoruz. Fonlar hala net olarak yükseliş durumunda.” tabirleri yer aldı.
Baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 3,5, nikelde yüzde 4,53 ve kurşunda yüzde 0,5 artarken, alüminyumda yüzde 0,8 ve çinkoda yüzde 2,4 azaldı.
PETROL FİYATLARI OLUMLU SEYREDİYOR
Petrol fiyatlarında da ABD idaresinin ticaret tarifelerini ertelemesi, dünyanın en çok petrol ithal eden ülkesi Çin’de petrol talebinin toparlandığına işaret eden bilgiler ve İran’daki gelişmeler tesirli oldu.
Beyaz Saray Ulusal İktisat Kurulu Yöneticisi Kevin Hassett de tarife müzakerelerinde çok yeterli muahede teklifleri aldıklarına değinerek, ABD’nin bu yıl “yüzde 100 ihtimalle resesyona girmeyeceğini” lisana getirdi.
ABD’de resesyon telaşlarının hafiflemesi, dünyanın en çok petrol tüketen ülkesinin talep görünümünü olumlu tarafta etkileyerek fiyatları artırıyor.
Çin’in petrol ithalatında toparlanmaya işaret eden datalar de ülkede talebin arttığı öngörülerini güçlendirerek fiyatları destekliyor.
Çin Gümrükler Genel Yönetimi’nin açıkladığı bilgilere nazaran, ülkenin ham petrol ithalatı martta günlük 12 milyon varili aşarak, Ağustos 2023’ten bu yana en yüksek düzeyini kaydetti. Bu artışın, yılın başında ABD yaptırımları nedeniyle düşen İran ve Rus petrol akışlarının toparlanmasından kaynaklandığı belirtildi.
Bunun yanı sıra Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) ham petrol üretiminin düştüğüne ait bilgi akışı da piyasa oyuncularının arz tasalarını besleyerek fiyatları üst çekti.
Analistler, fiyatlardaki yükselişte, ABD idaresinin İran’a yönelik yeni yaptırımlarının global petrol arzını sekteye uğratacağına dair tasaların tesirli olduğunu tabir etti.
Doğal gaz fiyatlarında ise ABD’de üretimin rekor düzeye ulaşması ve buna ek olarak sıcak hava iddiaları nedeniyle ısıtma talebinin düşeceği beklentisiyle düşüş yaşandı.
Bununla analistler, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracat talebinin yüksek olmasına karşın, Avrupa’nın depolarının dolu olması nedeniyle global arzın kâfi olduğunu kaydetti.
Bu gelişmelerle bu hafta Brent petrolün varil fiyatı yüzde 4,2 artarken, New York Ticaret Borsası’nda süreç gören doğal gazın İngiliz termal ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 8,7 paha kaybetti.
BEYAZ SARAY’DAN ÇİFTÇİYE DESTEK
Tarım emtia fiyatlarında karışık bir seyir izlenirken, yatırımcıların odağına tarife gelişmeleri ve yerleşti.
Çin devletine ilişkin besin kümesi Cofco International, Brezilya’da dünyanın en büyük ihracat liman terminalini inşa ederken, yapılan açıklamada firmanın Brezilya’da işe alım yaptığı duyuruldu.
Bu gelişme, Brezilya’dan Çin’e soya fasulyesi üzere tarım eserlerinin satışını artırma eğilimini destekliyor.
Öte yandan, Arjantin’in Buenos Aires tahıl borsası, halihazırda rekor seviyede buğday hasadı öngördüğünü belirtti.
Beyaz Saray ise yaptığı açıklamada, Çin ile ABD ortasındaki ticaret savaşı devam ederken düşük fiyatlar ve yüksek stoklarla karşı karşıya kalan çiftçiler için takviye tedbirlerinin değerlendirildiğini bildirdi.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, basın toplantısında, “Destek tedbirleri bedellendiriliyor. Tarım Bakanının bu mevzuyu liderle görüştüğünü biliyorum ve tekrar ediyorum, husus gündemde.” dedi.
Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar soya fasulyesinde yüzde 0,6, mısırda yüzde 1,3, pirinçte yüzde 0,3 ve buğdayda yüzde 1,5 azaldı.
Ayrıca ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te libre bazında fiyatlar, şekerde yüzde 0,3 azalırken, kahvede yüzde 5,7, pamukta yüzde 0,2 yükseldi. Kakaonun ton başına fiyatı ise arz telaşlarıyla haftayı yüzde 2 azalışla tamamladı.
