Bakan Yerlikaya, AA muhabirine, Göç Yönetimi Başkanlığının 12’nci kuruluş yıl dönümüne ait değerlendirmelerde bulundu.
Göç Yönetimi Başkanlığının temellerinin 12 yıl evvel atıldığını ve dünyanın en şiddetli alanlarından birisi olan göç idare süreçlerini muvaffakiyetle yürüten bir kurum haline geldiğini belirten Yerlikaya, “Bugün, sadece bir kurumu değil, insan onurunu merkeze alan bir anlayışın yıl dönümünü kutluyoruz.” dedi.
Yerlikaya, Türkiye’nin göçe, yalnızca bir güvenlik problemi olarak değil, tıpkı vakitte insani, sosyolojik ve memleketler arası boyutları olan çok taraflı bir olgu olarak yaklaştığını bildirdi.
Göç siyasetlerinin merkezinde insan onurunun olduğuna dikkati çeken Yerlikaya, zorla yerinden edilen insanların acılarını görmezden gelmeyen, ancak birebir vakitte ülkesinin güvenliğinden de taviz vermeyen istikrarlı bir devlet aklıyla hareket ettiklerini ve Göç Yönetimi Başkanlığının de bu anlayışla çalıştığını lisana getirdi.
Yerlikaya, göç idarelerini, büyük ve güçlü Türkiye gayesi doğrultusunda şekillendirdiklerini tabir ederek, “En kıymet verdiğimiz hususların başında sistemli göç idaresi geliyor. Ülkemiz, memleketler arası üniversite öğrencileri, nitelikli uzman işgücü ve yabancı yatırımcılar için çekim merkezi olsun istiyoruz. Bu yabancıların ülkemize yasal olarak gelmesi, yasal olarak kalması ve yasal olarak ülkelerine dönmesi, ülkemize katkı sağlaması, ülkelerine dönerken de hoş anılarla ayrılmaları bizim için çok değerli. Bu nedenle tertipli göç kapsamında çok kıymetli çalışmalara imza attık.” diye konuştu.
“TÜRKİYE, GÖÇ İDARESİNDE DÜNYAYA MODEL ÜLKE”
Göç idaresinin, son yıllarda tüm dünyanın sınandığı en kuvvetli alanlardan olduğunu vurgulayan Yerlikaya, şöyle devam etti:
“Ne yazık ki çoğu ülkenin bu sınavı geçemediğine şahit oluyoruz. Türkiye, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde göç idaresinde insanı merkeze alan fakat kamu güvenliğinden asla taviz vermeyen bir göç siyasetini muvaffakiyetle hayata geçirmiştir. Türkiye Yüzyılı’nda, ‘Güçlü Türkiye’ gayesine hakikat ilerlerken, göç idaresi ile ilgili faaliyetlerimiz bizim en güçlü olduğumuz mevzulardan birisi haline gelmiş durumda. Türkiye, göç idaresinde dünyaya model bir ülkedir. Kabine devrimizde göç idaresi alanında çok kıymetli adımlar attık. İnsan hakları ve medeniyet kıymetlerimizi temel alarak hayata geçirdiğimiz ve sistemsiz göçle gayretimize büyük bir ivme kazandıran taşınabilir göç noktası araçlarımız üzere dünyaya model olan uygulamaları muvaffakiyetle hayata geçirdik. Göç idaresinde başka ülkelerin merakla ve ilgiyle takip ettiği, danıştığı bir ülke haline geldik.”
Bakan Yerlikaya, göç olgusunun yanlışsız yönetildiğinde uzun periyotta birçok fırsatı içinde barındırdığını söyledi.
Ancak aksi durumda sistemsiz göçün meydana getirdiği meselelerle karşılaşıldığını tabir eden Yerlikaya, “Örneğin, yabancı düşmanlığı ve ırkçı telaffuzlar artmaya başlıyor. Bu meseleler, ülkeye katma kıymet sağlayan yabancıların gelişi ile ilgili olan sistemli göç idaresini de zorlaştırıyor. Hasılı, göç idaresinin tüm alanları birbirini etkilediği için tüm bu alanları birlikte direktörüz gerekiyor. Biz de bu türlü yapıyoruz. Sistemli göç, sistemsiz göç ve insan ticareti ile gayret, entegre hudut idaresi, memleketler arası muhafaza, süreksiz muhafaza, istekli geri dönüş ve göç idaresini ilgilendiren alanların hepsinde yeni uygulamalara imza atıyoruz.” dedi.
Yerlikaya, ortadan geçen 12 yılda Göç Yönetimi Başkanlığının, 81 vilayette teşkilatlanmış olan güçlü bir kurum haline geldiğini, tüm dünyanın merakla takip ettiği uygulamaları ve yenilikleri hayata geçirdiğini anlattı.
“MİLYONLARCA SURİYELİ KARDEŞİMİZE KUCAK AÇTIK”
Bakan Yerlikaya, 2011’de başlayan Suriye iç savaşı nedeniyle, göç idaresinde büyük bir imtihan verdiklerini tabir ederek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Ülkemize sığınan milyonlarca Suriyeli kardeşimize kucak açtık. En güç vakitlerinde, en karanlık günlerinde onlara umut ışığı olduk. Medeniyet değerlerimizden aldığımız ilhamla, insanlık onurunu müdafaanın ne demek olduğunu tüm dünyaya gösterdik. Ve 8 Aralık 2024 tarihi, bir devrin bitişi, yeni bir devrin de başlangıcı oldu. 61 yıllık Baas rejimi çöktü. Esed ülkesinden kaçtı. Suriye’deki zulüm tarihin karanlık sayfalarındaki yerini aldı. 8 Aralık 2024 sonrası Suriye’deki yeni gelişmeler ile ülkemizde bulunan Suriyelilerden dönüş yapmak isteyenlerin, geri dönüşlerinin istekli, inançlı, onurlu ve tertipli gerçekleşmesi için gerekli düzenlemeler gerçekleştirildi.
Süreci hiçbir soru işaretine fırsat vermeyecek biçimde şeffaf halde yönetiyoruz. Tüm geri dönüşler Birleşmiş Milletler (BM) Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından gözlemlenmekte yani 3. göz şahitliğinde gerçekleşmektedir. Hakikaten BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi de ülkemizi ziyaretinden sonra yaptığı basın toplantısında Türkiye’nin istekli geri dönüşler konusunda hazırladığı planın çok başarılı bir halde ilerlediğini tüm dünya kamuoyuna söz etti.”
Gönüllü geri dönüş sürecinin planlı programlı bir biçimde, büyük bir hassasiyetle yürütüldüğünü belirten Yerlikaya, 8 Aralık sonrasında hudut kapılarının fiziki, teknik ve insan kaynağı açısından kapasitelerinin artırıldığını, süreçlerin randevu sistemi ile tertipli gerçekleştirilmesinin sağlandığını hatırlattı.
Yerlikaya, sivil toplum kuruluşlarının da iştirakiyle toplantılar gerçekleştirdiklerini ve sürecin şeffaf biçimde yürütülmesini sağladıklarını aktardı.
Suriyelilere, istekli geri dönüş için hazırlık yapmalarına imkan sağlamak maksadıyla, müsaadeli çıkış-giriş yapma kolaylığı getirdiklerini anımsatan Yerlikaya, ayrıyeten Suriye’ye göç temsilcisi görevlendirdiklerini ve sürecin yerinden takibini sağladıklarını lisana getirdi.
9 ARALIK 2024’TEN BU YANA 175 BİN 512 SURİYELİ ÜLKESİNE DÖNDÜ
Yerlikaya, Suriye’nin özgürlüğüne kavuşmasıyla “gönüllü, inançlı, onurlu ve sistemli geri dönüşlerin” sürat kazandığını söz ederek, şunları söyledi:
“9 Aralık 2024’ten bu yana 175 bin 512 Suriyeli kardeşimiz ‘gönüllü, inançlı, onurlu ve düzenli’ formda ülkesine döndü. Bu toplamda 33 bin 730 aile demek. 2017-2025 yılları ortasında ise Suriye’ye ‘gönüllü, inançlı, onurlu ve düzenli’ dönen Suriyelilerin sayısı 915 bin 515 oldu. Sayın Cumhurbaşkanı’mızın da ifade ettikleri üzere, Suriyeli kardeşlerimizin ülkelerine istekli, inançlı, onurlu ve sistemli bir halde dönmelerini sağlamak için, gerekli kaideleri oluşturmak konusunda üzerimize düşeni içtenlikle yapıyoruz.”
Türkiye’nin sistemsiz göçle uğraşına ait Yerlikaya, “2023 yılında 130 binin üzerine çıkarak tarihin en fazla hudut dışı sayısına ulaşmıştık. 2024 yılındaki hudut dışı sayısı, bir evvelki yılı da geride bırakarak 140 bini aştı. Bu sayılara ulaşmamız, insan hakları ve hukuku gözeterek işlettiğimiz tesirli hudut dışı sisteminin kurulmasıyla gerçekleşti. 2025 prestijiyle ise 27 bin 673 sistemsiz göçmen hudut dışı edildi. Yakalanan sistemsiz göçmen sayısı ile hudut dışı edilen yabancı sayısı karşılaştırıldığında, 2025 yılında yüzde 71’lik hudut dışı oranı ile tüm vakitlerin en yüksek oranına ulaşılmıştır. 1 Haziran 2023 tarihinden 11 Nisan 2025 tarihine kadar ise hudut dışı edilen toplam sistemsiz göçmen sayısı yaklaşık 260 bin.” değerlendirmesinde bulundu.
1272 KİLOMETRELİK GÜVENLİK DUVARI
Yerlikaya, sistemsiz göçle gayret stratejilerinin 5 basamaktan oluştuğunu ve tesirli hudut güvenlik önlemleri aldıklarını vurguladı.
Stratejilerinin birinci basamağında sorunu kaynağında çözmek için gerekli önlemleri hayata geçirdiklerini belirten Yerlikaya, ikinci basamakta ise tüm sonların en üst seviyede korunması için tesirli hudut güvenlik önlemleri aldıklarını kaydetti.
Bu kapsamda çok büyük yatırımlar yapıldığını belirten Yerlikaya, şu bilgileri verdi:
“Sınır önlemleri için yapılan yatırımlarla bugüne kadar toplam güvenlik duvarı 1272 kilometreye, devriye yolu 1636 kilometreye, aydınlatma 1058 kilometreye, gözetleme kulesi sayısı 198’e çıkarıldı. Üçüncü basamakta ülke içinde aktif yakalama gerçekleştiriyoruz. Sistemsiz göçün temel nedenlerinden biri olan göçmen kaçakçılığıyla gayrette, 2024 yılında 13 bin 61, 2025 yılı prestijiyle ise 2 bin 922 göçmen kaçakçısı kolluk kuvvetleri tarafından yakalandı. 1 Haziran 2023 tarihinden 11 Nisan 2025 tarihine kadar ise 23 bin 243 göçmen kaçakçısı yakalanmış olup bunlardan 8 bin 927’si tutuklandı.”
Yerlikaya, aktif yakalamalarda taşınabilir göç noktası araçlarının rolüne dikkati çekerek, 81 vilayette 270 taşınabilir göç aracı bulunduğunu ve bu sayıyı yakın vakitte artıracaklarını söyledi.
Mobil göç araçlarının faaliyetlerine ait bilgi veren Yerlikaya, Temmuz 2023’ten bu yana 3 milyon 724 bin 945 yabancının kimlik denetiminin yapıldığını, çalışmalar sonucunda 145 bin 435 yabancının sistemsiz göçmen olduğunu tespit edildiğini ve hudut dışı etme süreçlerinin başlatıldığını aktardı.
Mobil göç araçlarının sistemsiz göçü tespit noktasındaki değerine dikkati çeken Yerlikaya, “Uygulamanın başladığı birinci 3 ayda tespit edilen sistemsiz göçmen oranı yüzde 74,5 iken, bugün bu oran yüzde 1,8’e düştü. Bu oran tek başına bile sistemsiz göçle gayretimizde elde ettiğimiz muvaffakiyetin ne kadar büyük olduğunu ortaya koymaktadır.” dedi.
DÜZENSİZ İŞGÜCÜ GÖÇÜYLE GAYRET
Düzensiz Göçle Gayret Stratejisinde dördüncü basamağın ise sistemsiz işgücü göçüyle uğraş olduğunu lisana getiren Yerlikaya, “Bu basamağı sistemsiz göçle çaba stratejimize geçtiğimiz yıl ekledik. Zira biliyoruz ki çok sayıda sistemsiz göçmen, emek sömürüsüne maruz kalıyor.” tabirlerini kullandı.
Yerlikaya, kuralsız bir alanda çalışmanın öteki yasa dışı faaliyetleri ve devamında çok sayıda mağduriyeti ortaya çıkardığına değinerek, bu kapsamda geçen yıl Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Göç İdaresi Başkanlığı ortasında sağlanan sistem entegrasyonu sayesinde, yabancıların kayıt dışı istihdamını engellemeye yönelik, kıymetli adımlar attıklarını söyledi.
Yerlikaya, sistemsiz göçle çaba stratejisinin beşinci ve son etabının aktif hudut dışı düzeneğinin olduğunu anlatarak, bunun, sistemsiz göçmenleri hem süratli hem de insan haklarına uygun bir halde kendi ülkelerine göndermeyi içerdiğine işaret etti.
Düzensiz göçmenlerin tespitinden geri gönderme merkezlerinde idari nezaret altında tutulması da dahil tüm hudut dışı süreçlerini insan hakları, hukuk ve medeniyet kıymetleri doğrultusunda yürüttüklerini anlatan Yerlikaya, “Bu kapsamda geri gönderme merkezlerimizin sayısını artırarak toplam kapasiteyi 18 bin 780’e çıkarttık. Yakalanan sistemsiz göçmenlerin resmi süreçlerinin geri gönderme merkezine gelmeden sistem içinde yapılabilmesi için Sistemsiz Göçmen Ön Kabul ve Sevk Merkezlerini (GÖKSEM) hayata geçirdik. İstanbul Havalimanı’nda geri gönderme süreçlerinin faal bir halde yürütülmesi için İstanbul Havalimanı aktarma merkezini açtık.” sözünü kullandı.
Düzensiz göçle uğraştaki temel amaçlarının, Türkiye’ye yönelik “çekim gücü” oluşmasına müsaade vermemek olduğuna dikkati çeken Yerlikaya, “Yapılan çalışmalar, uygulanan stratejiler sayesinde ülkemiz, sistemsiz göç rotası olmaktan ve sistemsiz göçe amaç olmaktan çıkmıştır. Sistemsiz göç rotası değişmiştir.” dedi.
GAZZELİLERLE İLGİLİ SAVLAR
Bakan Yerlikaya, “Gazzeli sivilleri Suriye’nin kuzeyindeki kamplara yerleştirme planı” savlarına ait de bu türlü bir durumun mutlaka kelam konusu olmadığını söyledi.
Türkiye’nin, Filistin halkının işgale karşı verdiği onurlu çabayı desteklediğini belirten Yerlikaya, şunları kaydetti:
“Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tüm milletlerarası platformlarda bu takviyesini açıkça tabir etmektedir. Filistinlilerin Gazze Şeridi ya da Batı Şeria’dan tehcirine yönelik her türlü teşebbüsü, kararlı bir biçimde reddediyoruz. Filistinlilerin kendi toprakları için verdiği onurlu çabayı sonuna kadar destekliyoruz. Gazzelilerin kendi topraklarının dışındaki rastgele bir yere gönderilmesine yönelik her türlü teşebbüsü reddediyoruz. Türkiye’nin, Gazzelileri yurtlarından edecek rastgele bir tehcir planına dahil olması mutlaka kelam konusu değildir. Dezenformasyon Merkezi bu mevzuyla ilgili son günlerde art geriye 3 sefer açıklama yaptı, argümanların palavra olduğunu duyurdu. Lakin hala kimi çevreler bu tezleri ortaya atmaya devam ediyor. Bu savlar, büsbütün dünya kamuoyunu manipüle etmeye yöneliktir. Bu argümanları yüksek sesle lisana getirenler, kimlere ve hangi maksatlara hizmet ettiklerini çok yeterli düşünmelidir. Türkiye, bombardımanın durdurulması, sivillerin ziyan görmemesi ve Gazze’ye insani yardımların kesintisiz biçimde ulaştırılması için eforlarını aralıksız sürdürmektedir. Biz de bu istikametteki gayretlerimizi sürdürüyoruz.”
