ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da ithalata yönelik karşılıklı tarifelerin uygulanmasına ait kararnameyi imzalamasının akabinde global ticaret savaşlarının derinleşerek petrol talebini kısıtlayacağı beklentileri güçlendi.
Trump’ın “kurtuluş günü” olarak nitelendirdiği bu açıklamanın akabinde, Brent petrolün varil fiyatı, artan talep telaşlarıyla birebir gün yüzde 1’e yakın paha kaybederek 73,64 dolardan kapanırken, Batı Teksas çeşidi (WTI) ham petrol de yüzde 0,6 düşüşle 70,48 dolara geriledi.
Ardından, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı birtakım üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesinin kademeli üretim artışı kararına sadık kalınacağını açıklaması da talep daralmasıyla birlikte arz fazlası telaşlarını güçlendirerek fiyatlar üzerinde ek baskı oluşturdu.
OPEC+ kümesi, 3 Nisan’da yaptığı açıklamada 1 Nisan prestijiyle günlük 2,2 milyon varillik istekli üretim kesintisini kademeli bir formda sonlandırarak, mayısta günlük 411 bin varillik üretim artışı yapacaklarını bildirmesinin akabinde Brent petrol birebir gün yüzde 5’ten fazla kıymet kaybederek 69,63 dolardan kapattı ve Ekim 2023’ten bu yana en büyük günlük kaybını yaşadı. WTI da tıpkı gün 5,6 paha kaybederek 66,33 düzeyine indi.
Söz konusu tasalara ek olarak Çin’in 4 Nisan’da ABD’den ithal tüm eserlere yüzde 34 ek gümrük vergisi getirileceği belirtmesi de muhtemel global “ticaret savaşı” riskini güçlendirerek petrol fiyatlarının 63,85 dolara kadar gerileyerek Ağustos 2021’den bu yana birinci sefer 65 doların altını görmesine neden oldu.
Brent petrol tıpkı günü yüzde 6’ya yakın düşüşle 65,74 kapatırken, WTI da yüzde 6’dan fazla azalışla 62,10 dolardan tamamladı. Böylelikle Brent petrol nisanın birinci haftasında yüzde 9,2 bedel kaybederek 65,74 dolara geriledi ve Ağustos 2021’den bu yana en düşük haftalık kapanışı kaydetti.
“Fiyatlar uzun mühlet 80 dolar düzeyine dönmeyecek”
Londra merkezli güç enformasyon şirketi Energy Intelligence Group’un Petrol Piyasaları Ekonomisti Julien Mathonniere, AA muhabirine bahse ait yaptığı değerlendirmede, global petrol talebi görünümünün uzun müddet düşük seyredeceğini belirterek, fiyatların uzun müddet 80 dolar düzeyine dönmeyeceğini söyledi.
Mathonniere, Trump ve OPEC+ kümesinin aldığı kararların petrol talebini büyük ölçüde baskıladığına işaret ederek, “OPEC+ kümesi piyasaya fazla arz sağlamaya devam ederken, global ticaret savaşlarının yarattığı ekonomik belirsizlikler nedeniyle talepte değerli bir artış beklemiyorum. Bu nedenle, petrol fiyatlarının yakın vakitte varil başına 80 dolara geri dönmesini beklemek sıkıntı.” dedi.
Bu sebeple petrol fiyatlarındaki düşüşün devam etmesinin beklendiğini söz eden Mathonniere, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Özellikle dünyanın en büyük talep merkezlerinden biri olan Çin’de yapısal ekonomik sıkıntılar devam ediyor. Üstelik Pekin’in ABD ile büyük bir ticaret fazlası bulunuyor ve bu durum ülkeyi ABD’nin aldığı tarife kararlarında direkt amaç haline getiriyor. Petrol talebi süratle artan Hindistan bile mümkün bir global ticaret savaşının yıkıcı ekonomik tesirlerini göz gerisi edemez. Öte yandan, ABD iktisadı de yavaşlama riskiyle karşı karşıya zira tarifeler nihayetinde Amerikan vergi mükellefleri tarafından ödenecek.”
“Trump’ın muhafazacı ticaret siyasetleri, ihracatı artırma amaçlarıyla uyuşmuyor”
Mathonniere, ABD idaresinin ulusal güvenlik siyaseti ile gümrük tarifelerini ilişkilendirmesinin global “ticaret savaşları”nın yaşanmasına yer hazırladığını ve bu durumun Trump’ın ihracatı artırma amaçlarıyla karşıt düştüğünü tabir etti.
Trump’ın izlediği siyasetlerin global ölçekte rekabetçi devalüasyon riskini artırdığını anlatan Mathonniere, “Ülkeler, ABD’nin uyguladığı tarifelere karşın ihracatlarını rekabetçi tutabilmek için para ünitelerini şuurlu olarak değersizleştirebilir. Bu durumda ABD malları öteki ülkeler için daha kıymetli hale gelir ve Trump’ın istediğinin bilakis ABD’nin ihracatını artırması zorlaşır.” sözlerini kullandı.
Mathonniere, yatırımcıların bu süreçte ABD dolarını izlemesi gerektiğini söz ederek, doların öteki para üniteleri karşısında zayıflaması durumunda petrol talebinin de artacağı bilgisini paylaştı.
Trump’ın ilerleyen 6 ila 8 ay içerisinde doların kıymetini düşürmeye yönelik adımlar atabileceğini anlatan Mathonniere, böylelikle ülkede resesyon tehdidi yaratarak ABD Merkez Bankası’nın (Fed) duruma müdahale etmesinin sağlanacağını söz etti.
Mathonniere, birebir vakitte ABD’nin İran’a yönelik atılımlarına de dikkat edilmesi gerektiğini belirterek, “ABD’nin İran’a yönelik askeri bir saldırısı petrol fiyatlarını varil başına 5 dolar artırabilir, lakin risk primleri ekseriyetle beklenenden daha süratli düşme eğilimindedir.” değerlendirmesinde bulundu.
