Servet Yıldırım – Bir ülkeyi de yönetse bir şirketi de yönetse liderlik aşağı üst tıpkı anatomik özellikler gerektirir. Önder olabilmek için kabiliyet gerekir, kapasite gerekir ve en değerlisi karakter gerekir. Bu üçlüden “kapasite” ve “kabiliyet” geliştirilebilir; uğraşılarak ve desteklenerek vakit içinde daha güzel bir duruma getirilebilir lakin üçüncü K, yani karakter, o denli değildir.
Dünyada son periyotta yaşanan liderlik krizlerinin değerli bir nedeni “karakter” ile ilgilidir. Bugün popülist başkanlarının birçoklarının krizlerinin temelinde bu öge yatıyor.
Küresel liderlik konusunda uzun müddettir iki doğal aday öne çıkıyordu. Dünyanın en büyük asker ve ekonomik gücünü yöneten Trump ile dünyanın en büyük ikinci askeri ve ekonomik gücünü yöneten Xi Jinping.
Trump atakları ile global dayanağını kaybetti. Daha plancı ve etkileyici bir profil sergileyen Xi ise birebir Trump’ın evvelki periyodunda olduğu üzere daha şuurlu ve başarılı çıkışlar yapıyor. Bundan sekiz yıl evvel Davos’ta bir konuşmasını izlemiştim ve herkes üzere ben de etkilenmiştim. “Ticaret savaşının kazananı olmaz” demişti. Korumacılığı ülkelerin kendilerini karanlık bir odaya kilitlemelerine benzetmişti. “Dışarıdaki yağmurdan ve rüzgârdan korunursunuz lakin ışıktan ve pak havadan da yoksun kalırsınız” demişti.
Ancak geçen müddette, globalleşmenin başkanının Xi olamayacağı da anlaşıldı.
Dünyada sağın ve muhafazakâr siyasetlerin yükseldiği bir devirde, geçen hafta Kanada’da yapılan seçimi liberallerin alması dikkat çekti. Liberallerden çok ilgi çeken, başkanları Mark Carney oldu.
Carney’nin parlak bir geçmişi var. Özgeçmişi hayli etkileyici. Çok uygun okullarda okudu, “la crème de la crème” eğitim aldı. Harvard’da lisans ve Oxford’da yüksek lisans yaptı. Hem Kanada hem de İngiltere Merkez Bankası’nı yönetti. Üstelik bunu kriz devirlerinde yaptı; güçlü liderlik örneği gösterdi, istikrar ögesi oldu.
Goldman Sachs üzere önde gelen finans kuruluşlarında çalıştı.
İklim değişikliği ile gayrette de faal rol aldı; Birleşmiş Milletler İklim Aksiyonu ve Finans Özel Temsilcisi olarak atandı. İklim ve global ısınma ile çaba konusunda sesi en gür çıkan, kelamı en çok dinlenen başkanlardan biriydi. Net sıfır emisyon için kurulan global finans ittifakının mimarlarındadır.
Kısacası Carney’nin global tecrübesi var. Dünyanın önde gelen merkez bankalarından ikisini yönetmek az sayıda şahsa nasip olmuştur. İklim liderliği de yaptı. Tek eksiği siyasi deneyimdi, onu da Kanada’da Liberal Parti’de siyasete başlayarak kazandı. Kısa müddette yükseldi Justin Trudeau’nun istifasından sonra parti liderliğine getirildi.
Ve artık akıllara çabucak malum soru geliyor: Öndersiz kalan küreselleşmenin aranan lideri Kanada Başbakanı Mark Carney olabilir mi?
Bu çok kolay değil. Carney’nin kumaşı buna uygun ancak gerisindeki ülkenin, yani Kanada’nın globalleşmeye lokomotiflik yapacak gücü yok. Fakat yeniden de globalleşmenin krizde olduğu ve bir liderlik boşluğu yaşanan bu devirde biz Carney’in ismini sıklıkla duyacağız galiba. Global önder olmasa da dünyanın geleceğinde kelam ve tesir sahibi isimlerden olacaktır. Kapasite, kabiliyet ve karakter olarak buna uygun görünüyor.
