Duygu Erdoğan / İSTANBUL – İstanbul’da yaşanan zelzele ve ikazlar, bölgede yaşayanları büyük bir kaygıya iterken; bundan faydalanmak isteyen mesken sahibi ve emlak danışmanlarının yaptığı ani ve fahiş fiyat artışları yakından izleniyor. Etraf vilayetlerde ve zelzele açısından inançlı olduğu düşünülen kentlerde bugüne kadar yüzde 10 ila yüzde 70 ortasında fiyat artışları tespit edildi. Kiralık ve satılık konuttaki fiyat artışlarıyla birebir anda harekete geçen Ticaret Bakanlığı, bugüne kadar 14.5 milyon lira ceza uyguladı.

14.5 milyon TL ceza kesildi

Bakanlığın toplumsal medya hesabından “Fırsatçılığa asla geçit vermeyeceğiz” vurgusuyla yapılan paylaşımda, zelzeleyle tıpkı gün satılık ve kiralık emlak ilanlarında fiyat artışı yapanların bakanlıkça tespit edildiği belirtildi. Açıklamada, “Vatandaşlarımızın sıkıntı durumda olmalarını fırsata çevirmek isteyen bireylerin her biri hakkında 250 bin lira olmak üzere toplam 14 milyon 500 bin lira para cezası uygulandı. Ticaret Bakanlığımızca, sarsıntı sonrasında emlak kesiminde vatandaşlarımız aleyhine gelişebilecek durumlar takip edilmeye ve mağduriyete neden olabilecek uygulamaları engellemeye yönelik önlemler alınmaya devam edilecektir” denildi. Daha evvelki adapsız fiyat artışı devirlerinde cezalar aracılık yapan emlak danışmanlarına kesiliyordu. Lakin bu defa konut sahipleri de sorumluluk alanına alındı. Buna nazaran, fahiş artışı mesken sahibi ya da emlakçı; kim yaparsa ceza ona kesiliyor. Bu nedenle kimi ilanlarda fiyatların geri çekildiği, cezanın caydırıcı olduğu söz edildi. Ayrıyeten daha evvel fahiş konut fiyat artışında 100 bin lira olarak uygulanan ceza hududu da bu halde 250 bin liraya çıkarılmış oldu. 

Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Lideri Tüm Emlak Danışmanları Birliği Genel Başkanı Hakan Akçam, bilhassa zelzele güvenliği yüksek kentler içinde yer alan Ankara’da kendi tespitleri de olduğunu anlatırken, “Bir ilanda 4 milyon 250 bin lira olan fiyat 6 milyon liraya çıkarılmıştı. Benzeri epeyce örnek var. Tespitlerimiz, en az yüzde 10 fiyat artışı yapıldığını gösteriyor. Lakin buradan da davet yapmak istiyoruz; mevcut piyasa koşuları ne ise uygulamaya devam edin; mesken sahibi ya da emlak danışmanı fark etmez, bu türlü bir devirde yapılan fırsatçılığın kendilerine dönüşü çok makûs olacaktır. Yüksek cezalar ve anlık tespitlerle bu süreç en hakikat halde yürütülüyor” dedi.

Müteahhit arayana uyarı

Kentsel Dönüşüm Uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, her zelzele sonrasında vatandaşların panikle süratli tarama testi için laboratuvarlara, müteahhit firmalara başvurduklarını, bunu daha evvel tekraren yaşadıklarını söyledi. Şen, “Burada en değerli süreç, bu işin yasaya uygun yürütülmesi. Fırsatçılar da arka niyetliler de olabilir. Bilhassa bu süreçte aracı firmalar ortaya çıkıyor. Bu aracı firmalar bu türlü krizlerden faydalanarak vatandaşları yanlışa sürüklüyor, uzun müddetli sorunlara sebebiyet verebiliyorlar. Kentsel dönüşüm yasası kendi başına bir derya zati. Her bir hususunun altında, bir bendinde bir şey var. Bu uygulamayı, maddeyi bilen danışmanlarla yahut teknik şahıslarla mülkiyet sahiplerinin yol almaları çok daha yanlışsız olur” diye konuştu.

‘Müsaade edilmemeli’

Tüketicilerden gelen şikayetler doğrultusunda AA muhabirine bahse ait bilgi veren Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük, “Piyasada artan talebe nazaran şayet yeni konut stoku ya da sağlam tabanlı bölgelerdeki konut stokunun yetersiz olması durumunda makul fiyat artışı olması önümüzdeki günlerde olağan görülebilir fakat bunu bir fırsata dönüştürüp, piyasa kaidelerinin dışında, daha yüksek meblağda artış yapanlara karşı asla müsaade edilmemeli” dedi.

Farklı takviyeler uygulanıyor

Türkiye genelinde acil dönüşmesi gereken 2 milyon bağımsız ünite için farklı sistemler ve takviye sistemleri hayata geçirildi.

İstanbul başta olmak üzere tüm vilayetlerden süresiz halde Yarısı Bizden Kampanyası’na müracaatlar devam ediyor. Vatandaşlara 100 bin TL taşınma yardımı, 700 bin TL hibe ve 2 sene geri ödemesiz 700 bin TL kredi imkanını kapsayan 1.5 milyon TL’lik takviye sağlanıyor. İnşaatları TOKİ ya da Emlak Konut üstleniyor. Hibe meblağı bina maliyetinden düşürülüyor, arta kalan borç ise yeniden uzun vadeli uygun ödeme şartlarıyla taksitlendiriliyor.

Faiz takviyeli kredi

Bakanlık, kampanya ve kira dayanağının yanında kentsel dönüşüm kredilerine faiz dayanağı de sunuluyor. Konut üretim ve konut edinme için 1 milyon 250 bin lira, işyeri imal için 800 bin lira, işyeri edinme için 350 bin lira, güçlendirme için 320 bin lira kredi çekilebiliyor. Konut kredilerinde 10 yıl, işyeri için 7 yıl vade uygulanıyor.

Birden fazla konutu olan hak sahiplerinin birinci konutu için kullanacakları konut üretim ve konut edinme kredilerine uygulanacak faiz takviyesi oranı yıllık 840 baz puan (aylık 0.70), iki ve sonraki konutları için ise bu oran 720 baz puan olarak uygulanıyor.