Şentürk, müsaade süreçlerinin mümkün olduğu kadar kısaltılması gayesiyle Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile çalışmalar yürüttüklerini belirterek, “Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanımız üstün müsaade düzeneğine geçileceğini söyledi. Jeotermal yatırımcıları olarak bundan çok keyifli olduk.” diye konuştu.
Türkiye’nin kelam konusu düzeneğe muhtaçlık duyduğunu vurgulayan Şentürk, şöyle devam etti: “Bir jeotermal elektrik santrali inşa edebilmek için tam 41 kurumdan müsaade alıyorsunuz. Bunları art geriye birer hafta aralıkla bile yapsanız, ki mümkün değil, 41 hafta yani neredeyse yaklaşık bir yılınız müsaade süreciyle geçiyor. Yılın başında başladığınız fizibilite müsaadeler tamamlanıp daha inşaata başlayamadan neredeyse özelliğini kaybetmiş oluyor. O nedenle bilhassa dövizle yapılan yatırımlarda kuyulardan yahut döviz artışından kaynaklı risk taşıyan yatırımların önünü açmak için üstün müsaade sistemine Türkiye’nin acilen gereksinimi var.”
Şentürk, Türkiye’de petrol arama hedefiyle açılıp petrol bulunamadığı için kapatılan kuyularda jeotermal kaynakların 2015’te İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) ve TÜBİTAK’ın yaptığı AR-GE çalışmasıyla incelendiği bilgisini paylaşarak, “Bu rapora nazaran 150 derece sıcaklıklara erişebilen petrol kuyuları var. Bu petrol kuyularından elde edilebilecek jeotermal kaynakla yaklaşık 50 bin dönüm seraya ısı kaynağı sağlamak mümkün.” dedi.
Jeotermal kaynaklardan ileri teknolojilerde faydalanma yollarının açıldığına dikkati çeken Şentürk, “AR-GE çalışmaları yapıldı. Değerli maden ve mineraller çıkarılabilir. Zira artık yatırım maliyetiniz sıfır. Bununla ilgili oluşturduğumuz farkındalık sayesinde MTA bu petrol kuyularının jeotermal envanterini hazırlıyor ve bakanlığa sunulacak.” sözlerini kullandı.
Maddi risk, fon oluşturularak azaltılabilir
Şentürk, jeotermal güç yatırımlarının tabiatı gereği maddi risk taşıdığını vurgulayarak, çekimser olan yatırımcıları çekmek için kimi risklerin minimize edilmesi gerektiğini anlattı.
İzlanda’nın 1939’da yatırımların teşvik edilmesi ve riskin minimize edilmesi için bir fon oluşturduğunu aktaran Şentürk, şunları kaydetti:
“Bizim olan bir kaynağın risklerimizi minimize etmek için kullanılmasını düşündük. Her yıl cirolarımızın yüzde 1’ini devlete yönetim hissesi olarak yatırıyoruz. Bu paydan mahallî idareler, yatırımı izleme uyum başkanlıkları yahut vilayet özel yönetimleri faydalanıyordu ve kalan bir kısmı bütçeye gelir olarak aktarılıyordu. Bu küçük bir ölçü değil, 2024’te yaklaşık 1 milyar lira civarında bir ölçü. Yani 35 milyon dolar civarında birikmiş ölçü. Küçük başlayarak bu fonu yarın yatırımcıların öbür ögelerinden elde edilecek gelirlerle de büyütmek mümkün.”
Şentürk, yönetim hissesi olarak belirlenen hissenin dörtte birini bir fon oluşturmak ve geliştirmek hedefiyle Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile çalıştıklarını belirterek, “Bu fon kaynağı için fonu büyütmenin ögeleri ortasında da şunu öngördük, şayet bu kuyu başarılı çıkarsa sigorta ettiğimiz kuyu bedelinin yüzde 10’u kadar da biz bu fona katkıda bulunalım. Şayet bu kuyudan rastgele bir şey elde edemezsek siz de bu kuyunun tamamını sigorta etmeyin, yüzde 50, 60’ını ödeyin. Yatırımcı riskiyle birlikte bu fondan karşılansın.” diye konuştu.
Dünya Bankası’nın 5 yıl evvel kelam konusu fonu Türkiye’de uyguladığını ve bu sayede yatırımcı çekilerek yaklaşık 10 kuyu açıldığını kaydeden Şentürk, Türkiye’nin jeotermal kaynağının tamamını kullanabilmek için kendi fonunu oluşturması gerektiğini vurguladı.
Şentürk, 2021’de Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından jeotermal kaynaklarda hidrojen sülfürün arıtılarak alıcı ortama verilmesine yönelik mevzuat düzenlemesi yapıldığını aktararak kelamlarını şöyle tamamladı:
“Şu anda tüm yatırımcılarımız eşik bedellerin üzerindeki tüm santrallere arıtma kurma çalışmalarına başladı ve öncelikle terzi yöntemi yapabileceğimiz arıtma tesislerini 9 Eylül Üniversitesi ile yaptığımız bir çalışmayla envanterledik. Onların sonuçlarını yatırımcılarımızla paylaştık ve bu yıl sonuna kadar bakanlığa sunduğumuz bir termin planı çerçevesinde eşik kıymeti aşan santrallerimiz arıtma tesislerine kavuşacaklar.”
