Mithat Yurdakul / ANKARA – Türkiye’de yaşanan zirai don, üreticinin mahsulünde büyük hasara yol açarken, en büyük ziyanı gören eserlerden birisi Malatya kayısısı oldu. Malatya Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Başkanı Oğuzhan Ata Sadıkoğlu, “Sadece ihracat kaybımız 500 milyon dolar. Kayısıyla direkt ilgili zirai ilaç, gübre, çadır, branda, makine ekipman ve nakliye başta olmak üzere tüm kesimlere ve iş gücüne katkısını da hesapladığımızda ekonomik kaybımız 200 milyar TL’yi buluyor” dedi. Donun ağaçlara tesiri nedeniyle önümüzdeki yıllarda da eser ölçüsünün azalacağına dikkat çeken Sadıkoğlu, “Kayısıda ziyan varsayımların çok üzerinde” diye konuştu.
Sadıkoğlu, Avrupa Birliği Coğrafik İşaret Tescilli kayısı başta olmak üzere, vilayet genelindeki tüm meyve ağaçlarının dona maruz kaldığını belirterek, şunları söyledi:
“Malatya’da 9 milyonu aşkın kayısı ağacı var. 50 binden fazla ailemizin geçimi direkt, dolaylı yoldansa bütün kentin iktisadı kayısıya bağlı. 2024 yılında toplamda 76 bin 926 ton kuru kayısı ihracatı gerçekleştirerek ülkemize 410 milyon 891 bin dolar geliri sağladık. Lakin bu yılki don ziyanı hem kentimiz hem de ülkemiz iktisadında telafisi güç yaralar açacak. Rekoltemiz maalesef sıfır düzeyinde olacak. Zirai donun ziyanını ve açtığı ekonomik yarayı saracak kalıcı adımlar atılmazsa, üreticimizle birlikte yüzlerce dal tıpkı mağduriyeti yaşayacak.”
Talepler iletildi
Malatya Turgut Özal Üniversitesi’nin zirai don raporuna nazaran kayısıda yüzde 100’e yakın eser kaybı olduğunu vurgulayan Sadıkoğlu, “Ağaçlardaki problemler nedeniyle önümüzdeki yıllarda da eser ölçüsünün azalacağı belirtildi” dedi. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya Malatya ziyaretinde taleplerini içeren evrak sunduklarını anlatan Sadıkoğlu, şöyle özetledi:
“Bu dönemin borçları varken, yine gübre, ilaç, mazot, personellik maliyetleri ile çiftçimizin baş etmesi mümkün değil. Bu kalemlerde azami takviye sağlanmalı. Bir sonraki hasada yaklaşık 1.5 yıl var. Çiftçilerimize ayakta kalabilmek için faizsiz ve uzun vadeli krediler sunulmalı. Üreticimizin ziraî borçları en az 2 yıl ertelenmeli. Eser taahhütlerini yerine getiremeyecek ihracatçı üyelerimizin karşılaşacağı yaptırım ve meselelerin bertaraf edilmesi için ilgili bakanlıklarımız ve kurumlarımız tarafından takviye sağlanmalı, faizsiz uygun şartlı kredi imkanı tanınmalı.”
Sigortasız yakalandılar
Kayısı ağaçlarının büyük kısmının sigortasız olduğunu lisana getiren Sadıkoğlu, “Kayısı üreticimizin yalnızca yüzde 20’sinin ağaçlarını sigortalattığını görüyoruz. Sigorta yaptıran üreticilerimizin birçoklarının sigorta poliçeleri yalnızca doluyu kapsıyor, zirai don teminat kapsamında değil. 6 Şubat sarsıntılarından aldığımız yarayı tedavi sürecindeyken, zirai dondan ötürü yaşanacak ekonomik kaybı kaldıracak güçte değiliz. Kentimizin afet bölgesi ilan edilmesini talep ediyoruz” biçiminde konuştu.
